گوشه کرشمه دستگاه ماهور

haft_dastgaah
haft_dastgaah
296 بار بازدید - 2 سال پیش - گوشه کرشمهاز گوشه‌های موزونِ ردیف
گوشه کرشمه

از گوشه‌های موزونِ ردیف است که به عنوان گوشه‌ای چندزمینه و فراگیر ، مثل گوشه‌ها   بسته‌نگار،حزین،زنگوله و ... محدود به فاصله‌های معینی در اجرا نیست و در موقع لزوم در هر زمینه‌ای امکان ظهور دارد .
امروزه مرسوم‌ترین وزنِ اجرای  کرشمه ، وزن "مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن " است که در قدیم بیشتر با شعر مشهورِ "هزار مرتبه بَه‌بَه از آن لبِ شِکرینت " خوانده می‌شد و به همین دلیل بود که کرشمه را "هزارمرتبه" نیز می‌نامیدند ولی با توجه به شعرهایی که در کرشمه روایت شده‌اند ، وزن اصلی‌اش در دوره قاجار " مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن " بوده است . گویا به مرور زمان ، تناسب و زیبایی این وزنِ دلکش و سیال باعث شده تا راویان و موسیقی‌دانان از شعرهای دیگرِ نزدیک به این وزن هم در این گوشه استفاده کنند :
حجابِ چهره جان می‌شود غبارِ تنم

در ردیف‌های آوازی ، قسمت‌های انتهایی ، و حتی کل گوشه کرشمه به صورتی آوازی عرضه شده‌اند ولی همگی قابلیت موزون شدن نیز دارند . در ردیف‌های سازی ، کرشمه بارها و در بیشتر زمینه‌های اصلیِ دستگاه‌ها و آوازها روایت شده است ، مثلا در دستگاه ماهورِ ردیف برومند در سه زمینه درآمد ، راک و عراق دیده می‌شود و یا در دستگاه شور ردیف معروفی ، کرشمه سه‌بار آمده است .
کرشمه در موسیقی قدیم سابقه ندارد ، هر چند یقیناً وزنی جاری و شناخته شده بوده است .
کرشمه به معنای ناز و غَمزه است .

این تقوی‌ام تمام که با شاهدانِ شهر
ناز و کرشمه بر سرِ منبر نمی‌کنم
حافظ
‪@haft_dastgaah978‬
2 سال پیش در تاریخ 1401/06/10 منتشر شده است.
296 بـار بازدید شده
... بیشتر