دکتر اکبر جباری: نظریهٔ دین ایمانی
574 بار بازدید -
3 سال پیش
-
دین ایمانی✍️ دکتر اکبر جباریرئوس
دین ایمانی
✍️ دکتر اکبر جباری
رئوس مطالبی که در نظریهٔ دین ایمانی طرح شده در ده گزاره به شرح ذیل می باشد:
۱- ایمان غیر از اعتقاد است و در متن قران هرگز سخنی از اعتقاد به میان نیامده است.
۲- اعتقاد با هر منشائی (نظری، تجربی، نقلی) گره زدن خود به یک ایده و تصور است و این هیچ نسبتی با ایمان که «گشودگی به ساحت دیگری» است، ندارد.
۳- از اعتقادات، خشونت و عُجب و حال بر میخیزد، اما از ایمان، رحمت و خضوع و مقام. (درباره تفاوت حال و مقام به متون حکمی و عرفانی رجوع شود)
۴- در رویکرد اعتقادی به دین و کتاب، همه احکام جاودان و جهان شمول است. اما در رویکرد ایمانی به دین و کتاب، کلیه احکام (اعم از عبادات و معاملات) زمانمند و مکانمند است و قابل تسری به زمان و مکانی غیر از زمان و مکان نزولش نیست.
۵- تصور جاوادنگی احکام، وهن کتاب و صاحب ان است. چراکه واجد این پیش فرض است، که صاحب کتاب و شارع، هیچ فهمی از تفاوت انسانها در زمان ها و مکان های مختلف ندارد.
۶- هیچ صورتی (اعم از صورت عبادات و سایر احکام) نمیتواند انسان را به حقیقت رهنمون سازد و لذا انجام این صورتها، کسی را دیندار نمیسازد. بلکه هر انسانی بنا به سلوک و زیست عملی خود، واجد باطنی میشود که آن باطن، صورتی مناسب خود را میسازد. این بدان معناست که صورتها، بنابر اقتضای زمان و مکان و قوم و فرهنگ و ... میتواند متکثر باشد و به عدد هر انسانی، صورتی از پرستش و نیایش ظهور کند. (هرکس به طریقی صفت حمد تو گوید)
۷- منهای احکام کتاب که زمانمند و مکانمند است، دیگر ایات به مثابه «قصه» قابل تأویل و تعبیر است. و قران در هیچ کجا، دنبال «تاریخ» نویسی نبوده است.
۸- قصه، ماهیتا کاتارسیس و تربیت است، چیزی که در رویکرد اعتقادی به متن، گم میشود.
۹- قصه ها برخلاف تاریخ، نیاز به مطابقت با واقع ندارند، بل حامل اصولی اخلاقی، تربیتی و پرورشی هستند که بیش از هر چیزی عقل و خرد ما را می طلبد. چنانکه مولانا نیز میگیود:
ای برادر، قصه چون پیمانه ایست
معنی اندر وی، مثال دانه ایست
دانه معنی بگیرد مرد عقل
ننگرد پیمانه را، چون گشت نقل
۱۰- در رویکرد اعتقادی به متن، وِلایت (به کسر واو) جایگزین وَلایت (به فتح واو) میشود. از همینرو کسب قدرت و حکومت، در رویکرد اعتقادی به متن برجسته میشود، اما در رویکرد ایمانی، وَلایت (به فتح واو) محبت و عشق را بین انسانها افزایش میدهد.
✍️ دکتر اکبر جباری
رئوس مطالبی که در نظریهٔ دین ایمانی طرح شده در ده گزاره به شرح ذیل می باشد:
۱- ایمان غیر از اعتقاد است و در متن قران هرگز سخنی از اعتقاد به میان نیامده است.
۲- اعتقاد با هر منشائی (نظری، تجربی، نقلی) گره زدن خود به یک ایده و تصور است و این هیچ نسبتی با ایمان که «گشودگی به ساحت دیگری» است، ندارد.
۳- از اعتقادات، خشونت و عُجب و حال بر میخیزد، اما از ایمان، رحمت و خضوع و مقام. (درباره تفاوت حال و مقام به متون حکمی و عرفانی رجوع شود)
۴- در رویکرد اعتقادی به دین و کتاب، همه احکام جاودان و جهان شمول است. اما در رویکرد ایمانی به دین و کتاب، کلیه احکام (اعم از عبادات و معاملات) زمانمند و مکانمند است و قابل تسری به زمان و مکانی غیر از زمان و مکان نزولش نیست.
۵- تصور جاوادنگی احکام، وهن کتاب و صاحب ان است. چراکه واجد این پیش فرض است، که صاحب کتاب و شارع، هیچ فهمی از تفاوت انسانها در زمان ها و مکان های مختلف ندارد.
۶- هیچ صورتی (اعم از صورت عبادات و سایر احکام) نمیتواند انسان را به حقیقت رهنمون سازد و لذا انجام این صورتها، کسی را دیندار نمیسازد. بلکه هر انسانی بنا به سلوک و زیست عملی خود، واجد باطنی میشود که آن باطن، صورتی مناسب خود را میسازد. این بدان معناست که صورتها، بنابر اقتضای زمان و مکان و قوم و فرهنگ و ... میتواند متکثر باشد و به عدد هر انسانی، صورتی از پرستش و نیایش ظهور کند. (هرکس به طریقی صفت حمد تو گوید)
۷- منهای احکام کتاب که زمانمند و مکانمند است، دیگر ایات به مثابه «قصه» قابل تأویل و تعبیر است. و قران در هیچ کجا، دنبال «تاریخ» نویسی نبوده است.
۸- قصه، ماهیتا کاتارسیس و تربیت است، چیزی که در رویکرد اعتقادی به متن، گم میشود.
۹- قصه ها برخلاف تاریخ، نیاز به مطابقت با واقع ندارند، بل حامل اصولی اخلاقی، تربیتی و پرورشی هستند که بیش از هر چیزی عقل و خرد ما را می طلبد. چنانکه مولانا نیز میگیود:
ای برادر، قصه چون پیمانه ایست
معنی اندر وی، مثال دانه ایست
دانه معنی بگیرد مرد عقل
ننگرد پیمانه را، چون گشت نقل
۱۰- در رویکرد اعتقادی به متن، وِلایت (به کسر واو) جایگزین وَلایت (به فتح واو) میشود. از همینرو کسب قدرت و حکومت، در رویکرد اعتقادی به متن برجسته میشود، اما در رویکرد ایمانی، وَلایت (به فتح واو) محبت و عشق را بین انسانها افزایش میدهد.
3 سال پیش
در تاریخ 1400/08/08 منتشر شده
است.
574
بـار بازدید شده