استاد محمد حُسين سرآهنگ - طالعم - Ustad Mohammad Husin Sarahang

آهنگ :                                    طالعم
آواز : استاد محمد حُسين سرآهنگ
كمپوز : استاد محمد حُسين سرآهنگ

امروز با بیدل

نويسنده : استاد جاویدفرهاد "شاعر و نويسنده"
___________

"طالعم زلفِ یار را ماند
وضعِ من روز گار را ماند " (بیدل)

" طالعِ "شاعر می‌تواند هم به " آشفتگی" و هم به "سیاهی" رنگِ زلف تشبیه شود؛ یعنی این که، طالع من مانند زلفِ یار، آشفته وهم چنان سیاه است، و کنایتن می‌تواند به معنای عجز و افتاده‌گی هم باشد؛ از این رو بیدل می‌خواهد بگوید که وضع من، مانند طالعم نیز در روزگار سیاه و آشفته‌است.

"نسخه‌‌ی صد چمن زدیم به‌هم
نیست رنگی که یار را ماند " (بیدل)

تعبیر "صد چمن" (به ویژه آوردن عدد صد) از باب صنعت اغراقِ شاعرانه‌است.
صد چمن نسخه را به‌هم زدن، به معنای جست‌وجو و پالیدن زیبایی بهارانه‌ی معشوق است تا بتواند شاعر با این جست‌وجو (به‎‌هم زدن) نمادی یا وجه مشابهتی از سبزی که اشاره به زیبایی معشوق است را، در چمن بیابد؛ اما با این همه جست‌وجو و به‌هم زدن‌ها، هیچ رنگی حتا در صد چمن هم نمی‌یابد تا زیبایی یارش را بربتابد؛ از این‌رو هیچ رنگی نمی‌تواند، هم‌رنگ یارش باشد.(یعنی معشوقش به پیمانه‌ای زیباست که هیچ‌ رنگی به زیبایی رنگ او که اشاره به‌قشنگی یارش دارد نیست.)

" نقشِ پاهم به‌ وادی طلبت
دیده‌‌ی انتظار را ماند "

در تشبیه " نقشِ پا " به "دیده‌ی انتظار"، بیدل متفاوت نگری شگفتی دارد.
وی می‌گوید: پایم نه؛ بل‌که " نقشِ پایم" برای تو در مسیر طلب، مثل دیده‌ای که منتظر است، انتظار برگشتت را می‌کشد؛ پس بیا و نقشِ این پای منتظر در وادی طلب را بنگر تا بدانی که من در این برزخِ دوری و انتظار چه‌ها کشیده‌ام.

فضای تان بیدلانه باد!