ITALIJANSKI BEZ MUKE/Lekcija 3
48.2 هزار بار بازدید -
9 سال پیش
-
Italija (ital. Repubblica Italiana, Republika
Italija (ital. Repubblica Italiana, Republika Italija) jeste parlamentarna republika u južnoj Evropi i članica Evropske unije, smještena je na Apeninskom poluostrvu, a pripadaju joj i ostrva Sicilija i Sardinija u Sredozemnom moru. Glavni grad je Rim. Italija graniči sa Austrijom, Francuskom, Vatikanom, San Marinom, Slovenijom i Švicarskom, a morskom granicom sa Hrvatskom. Italija je jedna od zemalja osnivača Evropske unije. Ona je i članica Ujedinjenih naroda, OECD-a, NATO-a, grupe G8 i G20. Italija se sastoji od 20 regija (pokrajina), koje obuhvataju 103 provincije. Provincije sadrže više od 8000 općina. Područje današnje Italije je od antike bilo jezgro Rimskog carstva sa Rimom kao tadašnjom svjetskom prijestolnicom. Današnja regija Toskana je jezgro renesanse.
Italijanska država je, ironično, nastala nakon poraza italijanskih gradova-država u ratu sa Francuskom. Pod vodstvom Napoleona Bonaparte Francuska je porazila Austrijsko-Italijanske trupe i tako osvojila sjevernu Italiju. U svojim prekrajanjima novoosvojenih teritorija Napoleon je 1797. godine ustanovio Cisalpinsku republiku[6][7] koja 1802. godine postaje republika Italija. Nakon osvajanja Venecije Napoleon dodaje i ovu pokrajinu Italiji i 1805. proglašava Kraljevinu Italiju.[8] U svojim daljnim osvajanjima Napoleon je pokorio a zatim dodao Italiji i Savoju, Piemont, Genou, Toskanu, Parmu i Papsku državu. Međutim spriječen porazima Napoleon nije uspio pripojiti Italiji Napulj i ostrva Siciliju i Sardiniju. Nakon Napoleonovog poraza na Bečkom kongresu je odlučeno da se vrati nezavisnost Papskoj državi i državicama Toskani, Parmi, Piemontu, Liguriji i Savoji dok su Lombardia i Venecija ujedinjene i stavljene pod Austrijsku krunu. Napulj i Sicilija su ujedinjeni u Kraljevstvo dviju Sicilija. Ovakav rasplet se nije ni najmanje sviđao Italijanskim nacionalistima i borcima za ujedinjenje tako da je ustanovljen pokret Risorgimento (oživljavanje). Napokon pod kraljevskom lozom Vitora Emmanuela II od Savoje izvršeno je ujedinjenje Italije. Iako bez Venecije, Rima i dijelova Papske države Italija je konačno bila ujedinjena pod jednu zastavu i jednog vladara
Italija je jezično i vjerski uglavnom homogena, ali je kulturno, privredno i politički vrlo raznolika. Peta je u Evropi po gustoći stanovništva (196 stanovnika po kvadratnom kilometru). Nema velike manjine, a najveća je njemačka manjina u Južnom Tirolu (1991: 287,503 Nijemaca i 116,914 Italijana), te slovenska manjina oko Trsta.
Ostale manjine s djelomično službenim jezicima su francuska manjina u regiji Valle d'Aosta; sardinski na Sardiniji); ladin u Dolomitima; furlanski u regiji Furlanija-Julijska Krajina, što su sve romanski jezici. Osim toga, ima i jezika koji se govore lokalno, kao što su hrvatski u tri sela u regiji Molise; okticanski u južnim dolinama Piemontea; katalonski u gradu Alghero na Sardiniji; albanski u selima regije Kalabrija i na Siciliji; stari grčki dijalekti u selima regije Kalabrija.
Iako je glavna vjera katoličanstvo (85% građana su nominalno katolici), postoje stare protestantske i židovske zajednice, kao i sve veća useljenička zajednica muslimana.
Italija je znamenita zbog svoje umjetnosti, kulture i brojnih spomenika, od kojih su najslavniji kosi toranj u Pisi i Coloseum u Rimu, a poznata je i po dobroj hrani (pizza, špageti itd.), vinu, modi, dizajnu, operi i mnogo čemu drugom.
Italija je začela evropsku renesansu tokom 14. i 15. vijeka. Pečat na zapadnoj kulturi ostavili su bezbrojni italijanski geniji. Ovo su samo neki od njih: pjesnici Dante i Petrarca, pisci Boccaccio, Casanova, Machiavelli i Castiglione, slikari Leonardo da Vinci, Raffaello i Michelangelo Buonarroti, arhitekti Bernini i Palladio, kompozitori Vivaldi, Paganini, Puccini, Rossini i Verdi, filmski režiseri Antonioni i Fellini, filozof Giordano Bruno i Casanova.
Jedan od najboljih i najčitanijih predstavnika savremene italijanske proze je književnik Alberto Moravia. Od modernih pjevača poznat je Eros Ramazzotti.
Italijanska država je, ironično, nastala nakon poraza italijanskih gradova-država u ratu sa Francuskom. Pod vodstvom Napoleona Bonaparte Francuska je porazila Austrijsko-Italijanske trupe i tako osvojila sjevernu Italiju. U svojim prekrajanjima novoosvojenih teritorija Napoleon je 1797. godine ustanovio Cisalpinsku republiku[6][7] koja 1802. godine postaje republika Italija. Nakon osvajanja Venecije Napoleon dodaje i ovu pokrajinu Italiji i 1805. proglašava Kraljevinu Italiju.[8] U svojim daljnim osvajanjima Napoleon je pokorio a zatim dodao Italiji i Savoju, Piemont, Genou, Toskanu, Parmu i Papsku državu. Međutim spriječen porazima Napoleon nije uspio pripojiti Italiji Napulj i ostrva Siciliju i Sardiniju. Nakon Napoleonovog poraza na Bečkom kongresu je odlučeno da se vrati nezavisnost Papskoj državi i državicama Toskani, Parmi, Piemontu, Liguriji i Savoji dok su Lombardia i Venecija ujedinjene i stavljene pod Austrijsku krunu. Napulj i Sicilija su ujedinjeni u Kraljevstvo dviju Sicilija. Ovakav rasplet se nije ni najmanje sviđao Italijanskim nacionalistima i borcima za ujedinjenje tako da je ustanovljen pokret Risorgimento (oživljavanje). Napokon pod kraljevskom lozom Vitora Emmanuela II od Savoje izvršeno je ujedinjenje Italije. Iako bez Venecije, Rima i dijelova Papske države Italija je konačno bila ujedinjena pod jednu zastavu i jednog vladara
Italija je jezično i vjerski uglavnom homogena, ali je kulturno, privredno i politički vrlo raznolika. Peta je u Evropi po gustoći stanovništva (196 stanovnika po kvadratnom kilometru). Nema velike manjine, a najveća je njemačka manjina u Južnom Tirolu (1991: 287,503 Nijemaca i 116,914 Italijana), te slovenska manjina oko Trsta.
Ostale manjine s djelomično službenim jezicima su francuska manjina u regiji Valle d'Aosta; sardinski na Sardiniji); ladin u Dolomitima; furlanski u regiji Furlanija-Julijska Krajina, što su sve romanski jezici. Osim toga, ima i jezika koji se govore lokalno, kao što su hrvatski u tri sela u regiji Molise; okticanski u južnim dolinama Piemontea; katalonski u gradu Alghero na Sardiniji; albanski u selima regije Kalabrija i na Siciliji; stari grčki dijalekti u selima regije Kalabrija.
Iako je glavna vjera katoličanstvo (85% građana su nominalno katolici), postoje stare protestantske i židovske zajednice, kao i sve veća useljenička zajednica muslimana.
Italija je znamenita zbog svoje umjetnosti, kulture i brojnih spomenika, od kojih su najslavniji kosi toranj u Pisi i Coloseum u Rimu, a poznata je i po dobroj hrani (pizza, špageti itd.), vinu, modi, dizajnu, operi i mnogo čemu drugom.
Italija je začela evropsku renesansu tokom 14. i 15. vijeka. Pečat na zapadnoj kulturi ostavili su bezbrojni italijanski geniji. Ovo su samo neki od njih: pjesnici Dante i Petrarca, pisci Boccaccio, Casanova, Machiavelli i Castiglione, slikari Leonardo da Vinci, Raffaello i Michelangelo Buonarroti, arhitekti Bernini i Palladio, kompozitori Vivaldi, Paganini, Puccini, Rossini i Verdi, filmski režiseri Antonioni i Fellini, filozof Giordano Bruno i Casanova.
Jedan od najboljih i najčitanijih predstavnika savremene italijanske proze je književnik Alberto Moravia. Od modernih pjevača poznat je Eros Ramazzotti.
9 سال پیش
در تاریخ 1394/06/10 منتشر شده
است.
48,242
بـار بازدید شده