Elektron Taşıma Sistemi (E.T.S.) animasyonu

Elektron Taşıma Sistemi(E.T.S.) fotosentez,oksijenli solunum ve kemosentez yapan canlılarda görülen molekül gruplarıdır.Bu moleküller canlıdan canlıya değişse de, sonuçta E.T.S.'yi oluşturan molekül gruplarının temel özellikleri vardır.
Bu özellikler;
1) E.T.S. molekülleri her zaman aynı zar içinde gömülü bulunur.Bulundukları zar da , iki ayrı ortam oluşmasını sağlayan bir zardır.
2) E.T.S. molekülleri adı üstünde tek bir atımda bir çift elektron taşır.Elektronlar bu moleküllerden geçerken, bu elektronlar sahip oldukları enerjilerinin bir kısmını yitirirler.
3) Elektronların E.T.S. içinden geçerken bıraktıkları enerji ile de zarın ayırdığı iki ortam arasında yük farkı oluşturulur.

 Yandaki şekilde gördüğünüz gibi E.T.S. elektron verici molekülden bir çift elektron alır, elektron'ı içinden geçirirken, elektronlardan elde ettiği enerji ile bir miktar hidrojen iyonunun(H+) zarın bir tarafından diğerine geçmesini sağlar.
Bu şekilde iki ortam arasında yük farklılığı meydana getirilmiş olur.
Son elektron alıcısı ile de E.T.S. enerji seviyesi düşmüş elektron çiftinden kurtulur ve yeni elektron çiftleri alacak hale gelmiş olur.
Peki bu yük farklılığı ile ne yapılabilir ?
Bu yük farklılığı basitçe ifade etmek gerekirse potansiyel bir enerjidir.Barajda akmayı bekleyen su gibidir.Nasıl su aşağı doğru akarken, bu hareket ile hidroelektrik santrallerinden eletrik üretiliyorsa,    + yüklü iyonlar zarın bir tarafından diğerine akarken elde edilen enerji ile de ATP üretilir.
 Bu yük farkını enerjiye dönüştüren çok karmaşık, birçok protein'den meydana gelmiş bir enzim vardır.Bu enzim ATP sentaz'dır.
 ATP sentaz genellikle E.T.S. ile aynı zarda bulunur.E.T.S.'nin bir tarafta biriktirdiği protonların(H+), tam tersi yönde akmasını sağlar.
Bu iyon akışı gerçekleşirken ATP sentaz ise ATP üretir.


OKSİDATİF FOSFORİLASYON
Mitokondride E.T.S. Mitokondri iç zarında bulunur.Mitokondri iç zarı,  mitokondride bulunan matriks sıvısı ile zarlar arası boşluğu birbirinden ayırır.Mitokondri iç zarındaki katlantılara krista adı verilir.Kristalar sayesinde iç zar yüzey alanı fazla olur.

Oksidatif Fosforilasyon'da elektron vericisi madde NADH ve FADH2 koenzimleridir.İki koenzim taşıdıkları hidrojenlerin Elektronlarını E.T.S.'ye verir.Elektron çifti, E.T.S. içinden geçerken bir yük farkı oluşur.
Bu yük farkı ile de ATP sentaz, ATP üretir.(Oksidatif Fosforilasyon)
  Son elektron alıcısı ise Oksijendir.Oksijen, enerji seviyeleri düşmüş elektron çiftlerini alır ve iki proton iyonunu da kendisine bağlayarak su molekülünü oluşturur.
 Oksidatif fosforilasyon ile bol miktarda ATP üretilir.Bu ATP molekülleri daha sonra, hücre içinde çeşitli enerji dönüşümlerinde kullanılmak üzere, mitokondriden sitoplazmaya bırakılır.