علیرضا اردبیلی: اپوزیسیون ترکیه و گم‌گشتگی در زمان و مکان
44 بار بازدید -
پارسال
-
برای نمایشِ ساده ی راه
برای نمایشِ ساده ی راه پیماییِ طولانیِ اردوغان از یک سیاستمدارِ محلیِ مخالفِ سیستم، شبیهِ انقلابیونِ ویرانگرِ 1357 ایران، به سیاستمدارِ پراگماتیستِ ملی و بین المللیِ استاد در اداره ی سیستم، سه تابلوی انتخاب شده ی زیر از میانِ هزاران تابلوی موجود، شاید مناسب باشد:
1. رجب طیب اردوغانِ جوان، 26 سال قبل، در 6 دسامبر 1997 در میدانِ جمهوریتِ زادگاهِ همسرِ خودش در شهرِ "سییرت" گفت:
"در ترکیه آزادیِ بیان وجود ندارد و تبعیضِ نژادی اعمال می‌شود. مرجعِ ما اسلامیت است. هرگز نخواهند توانست که ما را در هم بشکنند. حتی انسانِ غربی هم از آزادیِ عقیده برخوردار است. چرا در ترکیه به این [آزادی عقیده] احترام گذاشته نمی‌شود؟ مناره‌ها سرنیزه‌هایِ ما، گنبدها کلا‌هخودهایِ ما و مساجد پادگان‌هایِ ما هستند. کسی نخواهد توانست که قرائتِ اذان را ساکت کند. به تبعیضِ نژادی در ترکیه با قطعیت پایان خواهیم داد."
این همان سخنانی است که بعدا حکمِ مجازاتِ ده ماه زندان را برای اردوغان موجب شد.
2. اردوغان در حادثه ی دیگری در ماهِ مهِ 2013 بدونِ آنکه صراحت دهد در لفافه، از آتاتورک و عصمت اینونو با لفظِ "دو عیاش" یاد کرد.
3. در حادثه ی سوم در سخنرانی بمناسبتِ مهمترین موفقیتِ تاریخِ سیاسیِ خودش در 28 ماهِ مهِ 2023 در کاخِ ریاستِ جمهوری در بش‌تپه، نمایِ کاخِ پشتِ سرِ خودش را به عکسِ آتاتورک و کلاهِ "کالپاک" تزئین کرده بود.
توجه به این سه حادثه ی انتخاب شده از سه دهه زندگیِ سیاسیِ رجب طیب اردوغان، تواناییِ شناختِ سیستم، تواناییِ شناساییِ خطوطِ قرمزِ سیستم و استعدادِ انطباقِ او با هر آن چیزی است که توانِ تغییرش را ندارد. مهارِ نظامیان، ندادنِ فرصت به رقبا، بسیجِ یک اکثریت در یک بلوکِ شکست ناپذیرِ قدرت و انجامِ همه ی این کارها در چهارچوبِ قوانیِن بازی چون خطِ سرخی، همه ی مراحلِ کارنامه ی سیاسیِ اردوغان را به هم وصل می‌کند.
پراگماتیست بودنِ اردوغان و سازشکاریِ وی، برایِ حفظِ تعادلِ کشتیِ سیاست و اقتصادِ ترکیه، نقشِ مهمی بازی کرده است. کلا اگر دیدنِ اشتباه، یک حُسن برایِ سیاستمدار است، اعترافِ بموقع (و قبل از عزل) بدان، فضیلتی است و اقدام به اصلاحِ اشتباه (تا وقت باقی است) فضیلتی دیگر. مواردِ متعددِ این انعطاف و درایت را میتوان در پایان دادن به تنش با روسیه بعداز ساقط کردنِ هواپیمایِ جنگی روسیه، در بازگردانیدنِ سیاستِ خارجی به مسیرِ قبلی در ارتباط با کشورهایِ منطقه، تغییر در نگاهِ اقتصادیِ معیوبِ قبلیِ شخصِ اردوغان و نصبِ کابینه ی بوروکرات و کاردان بعداز پیروزیِ در انتخاباتِ ماه مهِ 2023 دید.
این خصوصیات برایِ یک سیاستمدارِ غربی میتواند بسیار بدیهی باشد اما در کشوری که رهبرِ اوپوزیسیونِ آن بعد از هر شکستی خود را "پیروز" انتخابات و اردوغان را مغلوبِ انتخابات می‌خواند و بجایِ استعفا، به هر توجیهِ دورِ از عقل و هر حیله‌ای متوسل می‌شود، نعمتی است.
در طیِ کارزارِ انتخاباتیِ ماهِ مهِ 2023 با بازیهایِ عجیب و غریبِ حزبِ جمهوریخواهِ خلق، شخصِ رجب طیب اردوغان و اردوگاهِ وی به درجاتِ بالاتری، تبدیل به قلعه ی طرفدارانِ آتاتورک شد. همانطور که جونئیت اؤزدمیر در یکی از برنامه‌هایِ روزانه ی خود، ظهورِ عکسِ آتاتورک در پشتِ سرِ قلیچداراوغلو، بلافاصله بعد از دورِ اولِ انتخابات را با طعنه تفسیر کرد. منظورِ جونئیت اؤزدمیر فرصت طلبیِ قلیچداراوغلو برایِ کسبِ آرایِ ملی‌گرایان در دورِ دوم بود. اینکه حزبِ تأسیس شده از سویِ شخصِ آتاتورک، اینچنین حسبِ نرخ روز با عکسِ آتاتورک رفتاری ابزاری داشته باشد هم برایِ جونئیت اؤزدمیر غیرجدی بود و هم از سویِ رأی دهندگان به جد گرفته نشد. جونئیت اوزدمیر گفت: "توجه کنید که چگونه وقتی آرایِ ملی‌گرایی بالا رفت، آتاتورک واردِ کادرِ عکسِ [قلیچداراوغلو] شد"! آنچه مهم است فاصله گرفتنِ قبلیِ مصلحت اندیشانه ی حزبِ جمهوریخواه از عکسِ آتاتورک است. حتی نوشیروان ائلچی سخنگویِ کمال قلیچداراوغلو در مصاحبه ی کانال تلویزیونیِ نزدیک به HDP پرچمِ ملیِ ترکیه را از صحنه حذف کرده بود.
حزبِ جمهوریخواه به خوردنِ نان از نامِ آتاتورک معروف است و به حدِ افراط از اعتبارِ این نام استفاده کرده است. نمونه ی توسلِ افراطی به این نام را از انتخاباتِ 1999 سراغ داریم که دنیز بایکال بدونِ استفاده از تصویرِ خود و تنها با تصویرِ آتاتورک کارزارِ انتخاباتیِ خودش را پیش برد. نتیجه ی آن توسل به نامِ آتاتورک برایِ این حزب، شکستِ سنگین و عدمِ ورود به مجلسِ ملی بخاطر نرسیدن به حدِ نصابِ 10 درصدی بود. حرکتِ پاندولیِ شدید ما بینِ توسلِ صد در صد به عکسِ آتاتورک و حذفِ پرچمِ ملیِ کشور از جایِ همیشگیِ آن در دفترِ حزبِ جمهوریخواه، نمی‌تواند از دیدِ رأی دهندگان نادیده بماند. کنارِ هم نهادنِ نتیجه ی انتخاباتِ سالِ 1999 و انتخاباتِ امثال هم، نشان دهنده ی نتیجه ی تلخِ اینگونه بازی با احساساتِ رأی دهندگان در غرب و جنوبِ شرق کشور است.
یاد گرفتن قواعد بازی
هر تازه‌واردی، باید قواعدِ بازی‌ای را که واردِ آن شده است یاد بگیرد. برایِ نجم الدین اربکان و شاگردانِ وی، این پروسه ی یادگیری از طریقِ خطا و آزمون و کارآموزی، بیش از نیم قرن زمان برده است. این زمانِ طولانی شاملِ تشکیلِ احزابِ سیاسی، پیروزی و شکست در انتخاباتِ ملی و کشوری، بسته شدنِ این احزاب، کارآموزی از طریقِ شرکت در اداره ی شهرداریها، یادگیریِ رتوریکِ سیاسی در میدانِ داخلیِ ترکیه و در رابطه با جهانِ غرب و اروپایِ شرقی بوده است.
پارسال
در تاریخ 1402/04/14 منتشر شده
است.
44
بـار بازدید شده