Ömer Hayyam Hakkında İlginç Bilgiler
170.8 هزار بار بازدید -
9 سال پیش
-
Diğer Sosyal Medya Hesapları :)
Diğer Sosyal Medya Hesapları :)
https://www.facebook.com/Bavul-478524...
Kevin MacLeod sanatçısının Celtic Impulse - Celtic adlı şarkısı, Creative Commons Attribution lisansı (https://creativecommons.org/licenses/...) altında lisanslıdır.
Kaynak: http://incompetech.com/music/royalty-...
Sanatçı: http://incompetech.com/
Selçuklu döneminin önde gelen alimlerinden biriydi.İran'da doğmuştu.Özellikle matematik sahasında yaptıkları, İslam dünyasında bir çığır açmış olmasına karşın, asırlar sonra, 'şarap,zevkü sefa ve gününü gün etme' gibi kavramlarla adının anılması, bu büyük beyin için ne büyük bir talihsizlik olmalı.Her neyse, 'Herkesin Hayyam'ı kendine' deyip, İslam topraklarının yetiştirdiği bu önemli alime, İranlı Giyaseddin Ebu'l Feth Bin İbrahim El Hayyam'a dönelim.
Tüm dünyada kısaca Ömer Hayyam olarak tanınan bu keskin beyin, çadırcı bir babanın oğlu olarak dünyaya geldi.Soyadı da 'çadırcı' anlamına gelen Hayyam, belki babasının işini devralmayacak, ama neredeyse yaşadığı topraklar üzerine bir bilim çadırı kuracaktı.
Yaşadığı dönemde, İbn Sina'dan sonra İslam topraklarından çıkan en büyük alim olarak resmedilen Hayyam, tıp,fizik,astronomi,cebir,geometri ve yüksek matematik gibi alanların altından girip üstünden çıkmış, ama ne yazık ki çalışmalarının büyük bir bölümünü yazılı olarak geride bırakmamıştı.
Peki, daha sonra şairliğinin gölgesinde kalacak olan bilim adamı kimliği ile diktiği çadırın altında neler vardı,sıkı durun.Zira neredeyse yok yoktu!
Geride on kitap ve otuz monografi bırakmıştı. Öklid'in kaldığı yerden sazı eline alarak, onun paralel doğrular teorisine katkıda bulunmuş, getirdiği yeni yorumla bugün Öklid dışı geometride kullanılan 'geniş,dar ve dik açı hipotezleri' ile ilgili biçimlere ulaşmıştı.Yine Öklid üzerine yaptığı çalışmalarda irrasyonel sayıların tıpkı rasyonel sayılar gibi kullanılabileceğini kanıtlayarak, matematik tarihinde çığır açtığı da kabul edilir.
Hayyam'ın en büyük bilimsel çalışması ise Cebir Risalesi'ydi. On bölümden oluşan bu eserinde Hayyam, kübik denklemleri incelemiş ve bilim tarihinde bu denklemleri sınıflandıran ilk kişi olmuştu.
Denklemleri,köklerinin varlık koşullarına varıncaya kadar masaya yatıran Hayyam'ın, aynı zamanda Binom Teoremi'ni kullanan ilk isim olduğu da iddia edilir.
Yine de tüm bunlara rağmen, tabiri caiz ise, Hayyam'ı Hayyam yapan, Rubaiyat isimli eseri olacaktı.İlginçtir, şairliği asıl uğraşı olarak görmeyen, bilakis yaşamın hoşluğunu ve yaşamaktan aldığı keyfi göstermenin bir yolu olarak gören Hayyam, bugün bile gözde rubailerinin hakkını öylesine vermişti ki, kaleme aldığı iki yüz civarındaki rubai ile doğu edebiyatının küçük parçalarından; 4 satırlı ve kendine özgü aruz kalıpları olan bir şiir türü olarak kabul edilen rubainin kurucusu olarak kabul edilecekti.
Adını bilim dünyasına geçiren Cebir Risalesi'ni İslam dünyasının bilim merkezlerinden Semerkant'ta kaleme alan alimimiz, İslam tarihinin önemli isimlerinden, ünlü devlet adamı Nizamülmülk ve kurduğu suikast timi ile meşhur olacak olan Hasan Sabbah ile de tanışmıştı. Reşidüddin, Cami-üt Tevarih isimli eserinde bu üçlünün okul arkadaşı olduğunu öne sürer.Dönemin ünlü hakanı Melikşah'ın gözde veziri Nizamülmülk, Hayyam'daki bilgeliği fark ederek, kendisine devlet işlerinde rol almayı teklif etse de, Hayyam, bilime siyaset karıştırmamakta kararlıdır, teklifi nazikçe reddeder.
Bununla birlikte Hayyam, sultanın siyasetinden uzak durmuş olsa da, takvim ile ilgili çalışmalarına başkanlık etme fikrine hayır dememişti.Öyle bir takvim yaptı ki, 'Ömer Hayyam Takvimi' olarak tarihe geçen bu çalışması 5 bin yılda bir gün hata verirken, bugün kullandığımız Rumi takvimi ise 3 bin 330 yılda bir gün hata veriyor.Büyük ustanın neredeyse asırlar önce günümüz sistemini yakalamasına ramak kalmış!
Hayyam, takvimi ile sadece gün ve ay gibi klasik takvim unsurlarını tespit etmekle kalmamış aynı zamanda mevsime göre yaşanacak iklim değişikliklerini de büyük bir isabetle tahmin etmişti.
Çağdaşı diğer alimler gibi sıkı bir İslami eğitim alsa da, Hayyam'ın din ile ilişkisi her zaman mesafeli oldu.İnanç yerine insan sevgisini ikame etmiş pozitivist bir şairdi de diyebiliriz.Bununla birlikte Hayyam için ateist idi, demek de çok iddialı bir yaklaşım olacaktır.Zira şair, dörtlüklerinde ima ettiği üzere mutlak bir yaratıcı fikrini inkar etmemekle birlikte, imanın şartlarına şüpheci yaklaşımı ile dikkat çekmiştir.
https://www.facebook.com/Bavul-478524...
Kevin MacLeod sanatçısının Celtic Impulse - Celtic adlı şarkısı, Creative Commons Attribution lisansı (https://creativecommons.org/licenses/...) altında lisanslıdır.
Kaynak: http://incompetech.com/music/royalty-...
Sanatçı: http://incompetech.com/
Selçuklu döneminin önde gelen alimlerinden biriydi.İran'da doğmuştu.Özellikle matematik sahasında yaptıkları, İslam dünyasında bir çığır açmış olmasına karşın, asırlar sonra, 'şarap,zevkü sefa ve gününü gün etme' gibi kavramlarla adının anılması, bu büyük beyin için ne büyük bir talihsizlik olmalı.Her neyse, 'Herkesin Hayyam'ı kendine' deyip, İslam topraklarının yetiştirdiği bu önemli alime, İranlı Giyaseddin Ebu'l Feth Bin İbrahim El Hayyam'a dönelim.
Tüm dünyada kısaca Ömer Hayyam olarak tanınan bu keskin beyin, çadırcı bir babanın oğlu olarak dünyaya geldi.Soyadı da 'çadırcı' anlamına gelen Hayyam, belki babasının işini devralmayacak, ama neredeyse yaşadığı topraklar üzerine bir bilim çadırı kuracaktı.
Yaşadığı dönemde, İbn Sina'dan sonra İslam topraklarından çıkan en büyük alim olarak resmedilen Hayyam, tıp,fizik,astronomi,cebir,geometri ve yüksek matematik gibi alanların altından girip üstünden çıkmış, ama ne yazık ki çalışmalarının büyük bir bölümünü yazılı olarak geride bırakmamıştı.
Peki, daha sonra şairliğinin gölgesinde kalacak olan bilim adamı kimliği ile diktiği çadırın altında neler vardı,sıkı durun.Zira neredeyse yok yoktu!
Geride on kitap ve otuz monografi bırakmıştı. Öklid'in kaldığı yerden sazı eline alarak, onun paralel doğrular teorisine katkıda bulunmuş, getirdiği yeni yorumla bugün Öklid dışı geometride kullanılan 'geniş,dar ve dik açı hipotezleri' ile ilgili biçimlere ulaşmıştı.Yine Öklid üzerine yaptığı çalışmalarda irrasyonel sayıların tıpkı rasyonel sayılar gibi kullanılabileceğini kanıtlayarak, matematik tarihinde çığır açtığı da kabul edilir.
Hayyam'ın en büyük bilimsel çalışması ise Cebir Risalesi'ydi. On bölümden oluşan bu eserinde Hayyam, kübik denklemleri incelemiş ve bilim tarihinde bu denklemleri sınıflandıran ilk kişi olmuştu.
Denklemleri,köklerinin varlık koşullarına varıncaya kadar masaya yatıran Hayyam'ın, aynı zamanda Binom Teoremi'ni kullanan ilk isim olduğu da iddia edilir.
Yine de tüm bunlara rağmen, tabiri caiz ise, Hayyam'ı Hayyam yapan, Rubaiyat isimli eseri olacaktı.İlginçtir, şairliği asıl uğraşı olarak görmeyen, bilakis yaşamın hoşluğunu ve yaşamaktan aldığı keyfi göstermenin bir yolu olarak gören Hayyam, bugün bile gözde rubailerinin hakkını öylesine vermişti ki, kaleme aldığı iki yüz civarındaki rubai ile doğu edebiyatının küçük parçalarından; 4 satırlı ve kendine özgü aruz kalıpları olan bir şiir türü olarak kabul edilen rubainin kurucusu olarak kabul edilecekti.
Adını bilim dünyasına geçiren Cebir Risalesi'ni İslam dünyasının bilim merkezlerinden Semerkant'ta kaleme alan alimimiz, İslam tarihinin önemli isimlerinden, ünlü devlet adamı Nizamülmülk ve kurduğu suikast timi ile meşhur olacak olan Hasan Sabbah ile de tanışmıştı. Reşidüddin, Cami-üt Tevarih isimli eserinde bu üçlünün okul arkadaşı olduğunu öne sürer.Dönemin ünlü hakanı Melikşah'ın gözde veziri Nizamülmülk, Hayyam'daki bilgeliği fark ederek, kendisine devlet işlerinde rol almayı teklif etse de, Hayyam, bilime siyaset karıştırmamakta kararlıdır, teklifi nazikçe reddeder.
Bununla birlikte Hayyam, sultanın siyasetinden uzak durmuş olsa da, takvim ile ilgili çalışmalarına başkanlık etme fikrine hayır dememişti.Öyle bir takvim yaptı ki, 'Ömer Hayyam Takvimi' olarak tarihe geçen bu çalışması 5 bin yılda bir gün hata verirken, bugün kullandığımız Rumi takvimi ise 3 bin 330 yılda bir gün hata veriyor.Büyük ustanın neredeyse asırlar önce günümüz sistemini yakalamasına ramak kalmış!
Hayyam, takvimi ile sadece gün ve ay gibi klasik takvim unsurlarını tespit etmekle kalmamış aynı zamanda mevsime göre yaşanacak iklim değişikliklerini de büyük bir isabetle tahmin etmişti.
Çağdaşı diğer alimler gibi sıkı bir İslami eğitim alsa da, Hayyam'ın din ile ilişkisi her zaman mesafeli oldu.İnanç yerine insan sevgisini ikame etmiş pozitivist bir şairdi de diyebiliriz.Bununla birlikte Hayyam için ateist idi, demek de çok iddialı bir yaklaşım olacaktır.Zira şair, dörtlüklerinde ima ettiği üzere mutlak bir yaratıcı fikrini inkar etmemekle birlikte, imanın şartlarına şüpheci yaklaşımı ile dikkat çekmiştir.
9 سال پیش
در تاریخ 1394/09/28 منتشر شده
است.
170,859
بـار بازدید شده