Mahmudjon Kuchkarov: агар формула алмашмаса бу ҳам ҳолва бўлиб кўринади, ҳадемай!

OTA -Odam Tili Akademiyasi
OTA -Odam Tili Akademiyasi
328.7 هزار بار بازدید - 3 هفته پیش - "Инсон тили" назарияси: диний ва
"Инсон тили" назарияси: диний ва дунёвий афсоналарни декодлаш

Абстракт
Ушбу мақола "Инсон тили" назарияси орқали аниқланган инсон тилининг фонетик ва рамзий элементларини ўрганади. Бизнинг тадқиқотимиз шуни кўрсатадики, кенг тан олинган христиан хочи дарахтни англатади. Бу фараз батафсил фонетик ва семантик таҳлил орқали асосланади.

Кириш
Тадқиқотимиз шуни кўрсатадики, насроний хоч белгиси дарахтнинг фонетик ва рамзий тасвирига мос келади. Хоч лотин ва кирилл алифболаридаги "t" ёки "Т" белгиларига ўхшайди. Эмпирик тажрибалар ва ижтимоий тадқиқотлар шуни кўрсатадики, синган дарахт шохлари товуши /т/ фонемасига яқин келади. "Инсон тили" назариясига кўра, такрорланувчи табиий товушларни тилнинг фонетик элементлари деб ҳисоблаш мумкин. [1]. Бинобарин, дарахт шохининг синиши натижасида ҳосил бўладиган товуш тизимли ва такрорий бўлиб, фонетик элемент сифатида сифатланади.

Фонетик ва рамзий таҳлил
Дарахт ердан вертикал равишда ўсади,  горизонтал чизиқ билан кесишган вертикал чизиқ билан ифодаланади. Бунда дарахт шохларининг дарахт стволига нисбатан горизонталь ўсиши тақлид қилинвди. Ушбу таҳлил рамзий элементларни тақдим этади. Тилни ҳар томонлама тушуниш учун инсон акустик канали орқали қайта ишланган товуш ва оптик канал орқали  олнадиган рамзий элемент жуда муҳимдир.

Семантик мулоҳазалар
Тилнинг мулоқот ва фикрлаш учун самарали восита бўлиб хизмат қилиши учун унинг энг муҳим компоненти унинг семантикасидир. Маъно ва моҳиятни ўз ичига олган семантика шакл ва воситадан кўра тубдан муҳимроқдир. Овоз ва белги фақат маъно воситаси сифатида хизмат қилади. Дарахт контекстида семантик элементлар барча табиий тилларга ўхшаш бир нечта бўлиши мумкин. Бу инсоннинг ўн бармоғига асосланган фундаментал математик семантикадан фарқ қилади, бу эрда ҳар бир белги ва товуш битта семантик элементни ифодалайди. Масалан, “бир” “бир”, “икки” “икки” маъносини билдиради ва ҳоказо.

Бироқ, белгилар ва товушлардан ташкил топган табиий инсон тиллари бир нечта семантик элементларни кодлайди, бу математик конструкциялардан ошиб кетадиган мураккабликни кўрсатади. Тилнинг келиб чиқишига оид илмий изланишларнинг якуний натижа бермаслигини ҳам ана шу полисемантик табиат билан боғлаш мумкин. Шундай қилиб, "т" белгиси ёки /т/ товуши бир нечта семантик элементлар билан боғланган. "Дарахт", "тепа", "қаттиқ" (инглизча), "твердйй" (рус) ва "тол", "тоқ", "тепа", "тик", "тинч", "тўхта" каби сўзлар ," "тирик" (ўзбек) бу фикрни қўллаб-қувватлайди. Турли тилларда маълум бўлган бу сўзлар дарахтнинг турли хусусиятларини акс эттиради.

Христианликдаги символизм
Христиан хоч рамзини ўрганиш диний тимсол сифатида қабул қилинишидан олдин қабрларда қўлланилишини кўрсатади. Археологик топилмалар буни тасдиқлайди. Марҳумнинг ҳаракатсизлиги, дарахтнинг ҳаракатсизлигига ўхшаб, хочни қабрларга қўйишга олиб келди. Шундай қилиб, бу рамз дарахтни, ҳаракатсизликни, ўлимни ва қабрни ифодалаган. Ўлим, худди туғилиш каби, инсон ҳаётидаги муҳим воқеа бўлиб, анъанавий равишда жамоат маросимлари билан белгиланади ва кейинчалик диний маросимларга айланди.

Фонетик ўзгарувчанлик ва кодификация
Тажрибалар ва тадқиқотлар шуни кўрсатадики, гугурт чўплари ёки тиш чўчқалари каби кичикроқ шохларни синдириш /т/ га қараганда /ч/ га яқинроқ товуш чиқаради. Бу дарахт шохлари ва шунга ўхшаш элементларни /ч/ билан кодлаш имконини беради. Бинобарин, "брунч", "спееч" (инглизча), "реч" (рус), "чўп", "чинор", "неча", "қанча", "русча" (ўзбек), "чуп" каби сўзлар, " "чанта" (тожик) /ч/ элементини ўз ичига олади.

"Черков" сўзининг этимологияси
“Черков” (/чўрч/) сўзининг этимологиясини ҳозирги туркий тиллар, жумладан, ўзбек тили орқали ҳам осон тушуниш мумкин. "Ч" дарахт шохини ёки чўққини ифодалайди (у тепада жойлашгани учун). “Ўр” жойлашишни билдиради. Шундай қилиб, "Ч-ўр-ч" "чўққига қўйилган шох" деб таржима қилинади. Ушбу этимология нима учун ибодат қилиш учун биноларнинг тепасида дарахт белгиси мавжудлигини тушунтиради.

Хулоса
“Инсон тили” назарияси диний ва дунёвий афсоналарни лингвистик таҳлил орқали тушуниш ва тушунтириш учун мустаҳкам асос яратади. Келгуси тадқиқотлар бу афсоналарни илмий асослашда давом этади.

Маълумотномалар
1. Маҳмуджон Қўчқоров, “Phonosignosemantika” Вассет, 2023 йил.
3 هفته پیش در تاریخ 1403/04/21 منتشر شده است.
328,769 بـار بازدید شده
... بیشتر