1920 | Hollanda Arşivinden Osmanlı Dönemi Müterake İstanbul'u! #eskiistanbul #osmanlı

Eski İstanbul | Hollanda Arşivinden Osmanlı Dönemi Müterake İstanbul'u! 1920
Çoğunlukla Boğaz girişinde Karaköy'de demirleyen bir gemiden çekilen, İstanbul'u anlatan kısa gezi filmi. Kaynağının 1920 yılı olduğunu belirttiği bu filmde, mütareke İstanbul'unun panoramik görüntülerini, o dönemin cadde ve sakaklarını, esnafını, insan profillerini izleyebilmekteyiz.

Mütareke İstanbul’unun nüfus toplamı 1.200.000 dolaylarındaydı. Bunun yarısı Müslümanlar, 400.000’e yakını Rumlar, 120.000’e yakını Ermeniler, 45.000’i Yahudilerdi; ayrıca yabancılar ve Levantenler vardı. (İstanbul’da yerleşik Rumlar zorunlu nüfus mübadelesinden istisna edildikleri hâlde, 1927’de yapılan Cumhuriyet’in ilk sayımında 120.000 kişi anadillerini Rumca olarak beyan etmiştir; Rum-Ortodoks Kilisesi’ne bağlı olanlar herhâlde 200.000 kadardı.)

Balkan savaşlarından sonra İstanbul’a büyük bir göç dalgası gelmişti. Mütareke sırasında hâlâ o dalgadan kalan Müslüman sığınmacılar vardı. 1917 Bolşevik Devrimi’nden itibaren bir takım Rus soyluları ve varlıklıları İstanbul’a sığınmaya başlamışlardı. Çarlık yanlısı ordular, Kızılordu karşısında yenilgiye uğrayınca, İstanbul’a büyük sayılarda sığınmacı akını oldu. (Özellikle 1920 güzünde Kırım’dan sürülen Vrangel ordusu). Bunlara “kızıl karşıtı” anlamında “Beyaz Rus” denildi. (Yoksa, bu terimin aynı adla anılan eski SSCB’nin bir öğesi olan başkenti Minsk Belaruslukla ilgisi yoktur.)

Görüntü Kaynağı: Hollanda Arşivi Eye Filmmuseum
Düzenleyen: AkifTanrıkulu