ظلم و جور حکام و شیوع آسیب های اجتماعی (36)

مولانا امیرالمؤمنین على علیهالسلام در خصوص اهمیت اجرای عدالت از سوی حاکمان مى فرمایند: فَلَيْسَتْ تَصْلُحُ الرَّعِيَّةُ إِلَّا بِصَلَاحِ الْوُلَاةِ وَ لَا تَصْلُحُ الْوُلَاةُ إِلَّا بِاسْتِقَامَةِ الرَّعِيَّةِ فَإِذَا أَدَّتْ الرَّعِيَّةُ إِلَى الْوَالِي حَقَّهُ وَ أَدَّى الْوَالِي إِلَيْهَا حَقَّهَا عَزَّ الْحَقُّ بَيْنَهُمْ وَ قَامَتْ مَنَاهِجُ الدِّينِ وَ اعْتَدَلَتْ مَعَالِمُ الْعَدْلِ وَ جَرَتْ عَلَى أَذْلَالِهَا السُّنَنُ فَصَلَحَ بِذَلِكَ الزَّمَانُ وَ طُمِعَ فِي بَقَاءِ الدَّوْلَةِ وَ يَئِسَتْ مَطَامِعُ الْأَعْدَاءِ. (نهج البلاغة (للصبحي صالح)، ص: 334) مردم اصلاح نمى شوند، مگر با صلاح و شایستگى حاکمان و وضع زمامداران و رهبران جامعه صلاح نپذیرد، مگر با استقامت مردم، پس اگر مردم با پایدارى و استقامت خویش، حق حکومت را ادا کردند، و زمامدار با برقرار کردن عدالت، حق مردم را ادا کرد، آنگاه حق در میان مردم عزت پیدا مى کند و شیوه هاى دین استوار مى شود و نشانه هاى عدالت برپا و راه و رسم هاى صحیح در مجارى اصلى خود جریان مى یابند. در چنین روزگارى مردم اصلاح مى شوند و به بقاى حکومت امیدوار مى گردند و دشمنان به یأس و ناامیدى کشیده مى شوند. (نهج البلاغه، خطبه 216) در آیات و روایات، قوام و پایدارى دولت و ملت، وابسته به صلاح و اصلاح رهبران جامعه و امت است. تعالى و رشد جوامع بشری، گام نهادن افراد جامعه در مسیر کمال و فضیلت و دور شدن آنها از قلمرو حیوانیت، مرهون برقراری عدالت در جامعه است. مولاى متقیان، در ادامه سخنان پیش گفته مى فرمایند: وَ إِذَا غَلَبَتِ الرَّعِيَّةُ وَالِيَهَا أَوْ أَجْحَفَ الْوَالِي بِرَعِيَّتِهِ اخْتَلَفَتْ هُنَالِكَ الْكَلِمَةُ وَ ظَهَرَتْ مَعَالِمُ الْجَوْرِ وَ كَثُرَ الْإِدْغَالُ فِي الدِّينِ وَ تُرِكَتْ مَحَاجُّ السُّنَنِ فَعُمِلَ بِالْهَوَى وَ عُطِّلَتِ الْأَحْكَامُ وَ كَثُرَتْ عِلَلُ النُّفُوسِ فَلَا يُسْتَوْحَشُ لِعَظِيمِ حَقٍّ عُطِّلَ وَ لَا لِعَظِيمِ بَاطِلٍ فُعِلَ فَهُنَالِكَ تَذِلُّ الْأَبْرَارُ وَ تَعِزُّ الْأَشْرَارُ وَ تَعْظُمُ تَبِعَاتُ اللَّهِ سُبْحَانَهُ عِنْدَ الْعِبَادِ. (نهج البلاغة (للصبحي صالح)، ص: 334) اگر ظلم و بى عدالتى در جامعه شیوع پیدا کند، یعنى زمامدار حقوق مردم را با بى عدالتى و ظلم زیر پا گذارد و نیز مردم حق رهبران خویش که دفاع و پشتیبانى از آنها است را ادا نکنند، اتحاد و وحدت از میان مردم رخت بر می بندد و اختلاف و تفرقه بر ایشان حاکم می شود و عَلَم ظلم برافراشته مى شود. مردم از آداب دینى دور مى شوند و بدعتها در دین ایجاد و توسعه پیدا می کنند. مردم اسیر هواى نفس خود و دیگران می شوند و شهوات نفسانى را امام و اله خویش قرار مى دهند. تعالیم و احکام شریعت تعطیل مى شوند و بیماریهاى اخلاقى رواج یافته و آسیب های اجتماعی شایع می شوند. (نهج البلاغه، خطبه 216) با دقت در بیانات مولانا امیرالمؤمنین على علیهالسلام و نامههایى که خطاب به کارگزاران خود تدوین و ارسال مى کردند، این نکته به دست مى آید که بارزترین نشانه حکومت الهى، تحقق عدالت از طرف حکومت در عرصه جامعه و بین مردم است و همچنین روشن ترین علامت جامعه یکتاپرست، اقامه قسط و عدل، در روابط اجتماعى است. اگر در نهادهای حکومتی و عرصه جامعه، ویژگى عدالت مورد توجه قرار نگیرد و نمود های اجرای قسط و عدل به صورتی عیان و آشکارا دیده نشود، اصل دینی بودن و الهى بودن آن حکومت و اسلامی بودن آن جامعه ، مخدوش و محل تردید شدید است.

• #مذهبی
• #ظلم
• #ستم
• #ظالمین_و_ستمگران
• #حکومت
• #عدالت