آرامگاه یعقوب لیث صفاری در دزفول

یعقوب لیث (دلاور مرد سیستانی) یعقوب لیث بزرگ مردی از توابع سیستان بود که برای اولین بار توانست دولتی ایرانی ایجاد کند که نه از خلیفه عباسی و نه از دیگری پیروی می‌کرد . دلاور مرد سیستانی، یعقوب لیث یکی از پادشاهان ایران و از دودمان صفاری بود. صفاریان از دودمان‌های ایرانی بودند که فرمانروایی بخش‌هایی از ایران را به عهده داشتند که پایتخت ایشان نیز شهر زَرَنگ بود. یعقوب لیث با عشق آتشین به تجدید مجد و عظمت ایران بزرگ پرداخت و با آرزوی احیای زبان فارسی و هویت ایرانی و ستیز با حاکمیت ستمگرانه بیگانه و ایادی آن در سال ۲۳۸ هجری در شهر بست از توابع سیستان و به رهبری عیاران قیام بزرگ خود را آغاز نمود. یقینا او رویای جهانگشایی نداشت وگرنه همان‌گونه که بعدها محمود غزنوی به غارت هندوان پرداخت، یعقوب نیز راه آسان‌تر هند را برای خودکامگی‌های خود بر می‌گزید. ولی او شیرمردی بود که در آیین عیاران برای نجات ایران و ایرانی پرورده شده بود؛ چنان‌که در پاسخ به خلیفه می‌گوید: "این پادشاهی و گنج و خواسته از سر عیاری و شیر مردی بدست آورده ام، نه از پدر به میراث دارم و نه از تو یافته ام" او کوشش کرد خلافت عباسی را سرنگون کند و حتی تا نزدیکی بغداد نیز پیش رفت، ولی روزگار به او امان نداد و در ماه شوال ۲۶۵هـ.ق به بیماری قولنج مبتلا و در سرانجام در جندی شاپور رخ در نقاب خاک کشید. یعقوب لیث را مردی باخرد و استوار توصیف کرده اند. حسن بن زید علوی که یکی از دشمنانش بود او را نسبت استقامت و پایداریش سندان (مرد تنومند) لقب داده بود. پیدایش جنبش عیاری طبق روایات طوماری و اقوال سیستانیان پیشین ، بعد از کشته شدن یزدگرد سوم ، دودمان ساسانی پراکنده شد ، بخشی از آنها به سیستان مهاجرت کردند ، سرپرست مهاجرین سیستان ، خسرو فرزند بهرام بن پرویز بن همز بن کسری بوده است . هنگامی که سپاهیان اعراب به سیستان می‌رسند مردم دلاور آن ناحیه ، هویت خسرو و یارانش را پنهان می‌کنند و از آن پس اسامی این خاندان مانند سایر مردم ، از فارسی به عربی مبدل می‌شود. یعقوب و ارتباطش با عیاران همه‌ی مورخین از ارتباط یعقوب با عیاران و شغل عیاری او ذکری به میان آورده اند . همت والا و اخلاق و رفتار او باعث شد که کم کم به مقام سرهنگی عیاران برسد و عیاران خود را برای راهنمایی کاروانها و اخذ راهداری به اطراف بفرستد . زیرکی و هوشیاری یعقوب ، علاوه برخصائل نیکوی دیگر ، وی را در میان جوانان و عیاران بلند‌آوازه کرد . وی از دوران جوانی وارد گروه عیاران سیستان شده و به درجه سرهنگی رسیده بود. یعقوب فرزند ارشد لیث ، از زمانی که پا به عرصه‌ی جوانی می‌گذارد ، علاوه بر بخشندگی و جوانمردی ، در دلاوری و جسارت و چستی و چالاکی سرآمد هم سن و سالهای خود بوده است . در بین جوانان کسی نبود که همسنگ یعقوب باشد ، به نحوی که به عقاب تیز چنگ معروف می‌شود. گویی یعقوب لیث ، آن رویگر زاده‌ی سیستانی علاوه بر میهن دوستی و آزادمنشی که داشته روانشناس هم بوده است ، دریافت‌های خاص او از روحیه‌ی اجتماعیش در نهایت دقت بوده و شاید اگر این تیزبینی و هوشیاری را نداشت ، چنین زبانزد قرنهای دراز نمی‌شد و یادش چنین افتخار انگیز نبود . http://www.mehremihan.ir/ به کوشش : دکتر محمدعلی رئوفی (گروه نویسندگان مهرمیهن)

• #سفر_و_گردشگری
• #لیث_صفاری
• #دزفول
• #آرامگاه_یعقوب_لیث