مستند تیرگان جشن تیر آرش کمانگیر
666 بار بازدید -
4 سال پیش
-
تیرگان یکی از جشن‌های ایرانی در تیرروز از
تیرگان یکی از جشن‌های ایرانی در تیرروز از تیرماه برابر با ۱۳ تیر در گاهشماری ایرانی برگزار می‌شود. این جشن در گرامی داشت تیشتر (ستارهٔ باران‌آور در فرهنگ ایرانی) است و برپایه آیین و ترادا در روز تیر (روز سیزدهم) از ماه تیر انجام می‌پذیرد. در تواریخ ترادادی تیرگان روز کمان کشیدن آرش کمانگیر و پرتاب تیر از فراز البرز است. همچنین جشن تیرگان به گزارش ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه، روز بزرگداشت جایگاه و جاور نویسندگان در ایران باستان بوده‌است
بر پایه گاهشماری باستانی مازندران شب سیزدهم تیرماه ازماه‌های گاهشماری مازندرانی که با تیرماه خورشیدی دگردیسه است جشن تیرماه سیزه شو در مازندران برگزار می‌شود. این جشن را تیرگان نیز می‌نامند چون سیزدهمین روز هر ماه کهنه و گذشته نیز تیر نامگذاری شده‌است و همزمان شدن نام روز با نام ماه را به عنوان تیرگان جشن می‌گیرند. جشن تیرگان هر ساله در یکم تیر ماه در فراهان برگزار می‌شود. این جشن به پاس برداشت گندم انجام می‌شود و ریشه در باورهای مردم ان سامان دارد که تا به امروز نیز زندگانی داشته‌است.[۹][۱۰]در مازندران نیز جشن تیرگان با نام تیرماه سیزده شو در شب سیزدهم تیر ماه برگزار می‌شود.[۱۱]
مردم مهدیشهر (سنگسر) نیز این جشن باستانی را به نام جشن تیر مُ ای سیزده در گاهشمار ۲۲ آبان همزمان با روز سیزدهم ماه اوریا گاهشمار سنگسری در کالبد جشنواره برگزار می‌کنند. در این جشن آیینی غذای ویژه ای به نام سیزده تامو پخت می‌شود.[۱۲]
بهار مختاریان باور دارد که جشن تیرگان در بنیاد جشن انقلاب تابستانی در آغاز تیرماه بوده‌است. آنچه که اکنون در فراهان بازمانده‌است.[۱۳]
این جشن در گرامی داشت تیشتر (ستارهٔ باران‌آور در فرهنگ ایرانی) است و برپایه تراداد در روز تیر (روز سیزدهم) از ماه تیر انجام می‌پذیرد. در تواریخ سنتی تیرگان روز کمان کشیدن آرش کمانگیر و پرتاب تیر از فراز البرز است. همچنین جشن تیرگان به گزارش ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه، روز بزرگداشت جایگاه نویسندگان در ایران باستان بوده‌است. (آثارالباقیه، فصل نهم، بخش عید تیرگان).[۱۴] موبد کورش نیکنام برگزاری جشن‌ها با استفاده از گاهشماری‌های ترادادی با ماه‌های ۳۰ روزه را بی‌نگرشی به دانش ستاره شمری و دستاوردهای خیام و انگیزه ناهماهنگی در جشن‌ها دانسته و بایستگی نگرش به گاهشماری کشوریک و ترادادی با ماه‌های ۳۱ روزه را یادآور شده‌است.[۱۵] (برای آگاهی از فهرست و زمان همه جشن‌های ملی بنگرید به صفحه جشن‌های ایرانی).[۱۶]
جشن همه ساله در مازندران و همه ساله توسط زرتشتیان ایران در شهرهای تهران،[۱۷] کرج، مارلیک در استان تهران، یزد و روستاهای اطراف،[۱۸] میبد، اردکان، کرمان،[۱۹] بم، شیراز،[۲۰] اصفهان،[۲۱] اهواز،[۲۲] منطقه فراهان[۲۳][۲۴]و اروپا[۲۵] و آمریکا[۲۶] در روز دهم تیر برگزار می‌شود؛ که البته تعطیل نبودن این روز در ایران و دیگر کشورها گاه باعث می‌شود تا در نزدیکترین روز تعطیل این جشن برگزار شود.
آب‌پاشی
این جشن در کنار آب‌ها، همراه با بزمهایی وابسته با آب و آب پاشی و آرزوی بارش باران در سال پیشِ رو همراه بوده و همچون دیگر جشن‌هایی که با آب در پیوند هستند، با نام همگانی «آبریزگان» یا «آب پاشان» یا «سر شوران» یاد شده‌است.
در گذشته «تیرگان» روز بزرگداشت نویسندگان و گاه به «روز آرش شیواتیر» نامور شده‌است.
ارمنیان ایران نیز در روز سیزدهم ژانویه آیین‌هایی برگزار می‌کنند که برگرفته و در ادامه جشن تیرگان است. در برخی سامان‌ها و بومسارها مانند فراهان صدها سال است این جشن به شیوه با شکوه در آغاز تیر برگزار می‌شود
4 سال پیش
در تاریخ 1399/10/23 منتشر شده
است.
666
بـار بازدید شده