روسیه به کدام‌یک نزدیک‌تر است؛ ایران یا اسرائیل؟

بخش دوم از مجموعه «روسیه، خاورمیانه، ایران و اسرائیل» اسرائیلی‌ها حضور ولادیمیر پوتین در کاخ کرملین را برگ برنده خود می‌دانند. این موضوع از سال 2000 که آریل شارون نخست وزیر اسرائیل بود، نمایان است. در سال 2018 که پوتین چهارمین دوره ریاست جمهوری خود را به تازگی آغاز کرده بود، برای رژه نظامی در میدان سرخ آماده شد. جشنی که هر ساله به یُمن پیروزی بر ارتش آلمان در جنگ جهانی دوم انجام می شود. نتانیاهو تنها مقام رده بالا از دنیای غرب بود که به عنوان مهمان ویژه در مراسم «پیروزی بزرگ میهنی» روس ها حضور داشت. نتانیاهو در یازدهمین سفر خود در این مراسم حضور پیدا کرد و در یک حرکت پرمعنا، روی یقه لباس خود، روبان سنت جورج را نصب کرد، که در روسیه به نماد پیروزی روسیه در جنگ بزرگ میهنی در جنگ جهانی دوم و همچنین روس‌تباران مورد حمایت مسکو در شرق اوکراین در سال‌های اخیر تبدیل شده‌است. به این معنا که تل‌‌آویو از رویکرد مسکو در اوکراین حمایت می‌کند. اگرچه حضور و نفوذ اسرائیل در خارج نزدیک روسیه از جمله آسیای مرکزی و قفقاز می تواند دردسرهایی برای روس ها ایجاد کند. از این منظر اختلاف نظر بین روسیه و اسرائیل هم کم نیست. یکی از مهمترین زمینه‌های اختلافی بین آنها، ایران است. ایران پای روسیه را بعد از فروپاشی شوروی در خاورمیانه باز کرد و بار دیگر قدرت مسکو را در این منطقه جاری کرد، در حالی که امریکا به عنوان قدرت برتر حاضر در منطقه روسیه را «بزرگ‌ترین تهدید ژئوپلیتیکی» خود می‌داند. هر گونه همکاری و توافق ایران و روسیه مورد نقد جدی اسرائیل است. توافقات هسته‌ای از نیروگاه هسته‌ای تا برجام، همکاری‌های نظامی و دفاعی بخصوص در زمینه سامانه اس 300، اسرائیل در این زمینه توانست برای مدت‌ها روسیه را متقاعد کند این سامانه را به ایران تحویل ندهد، اسرائیل حتی مخالف این بود که روسیه سامانه دفاعی اس 300 را به سوریه تحویل دهد که البته در نهایت موفق به این کار نشد. با این وجود بعد از به کارگیری این سامانه دفاعی، باز هم اسرائیل به برخی از منافع ایران و حزب الله در سوریه حمله کرد. اسرائیل در حوزه تکنولوژی‌های جدید در پی این است که همکاری بین ایران و روسیه شکل نگیرد. اما سوال بزرگ تر این است که چرا با وجود همکاری عمیق ایران و روسیه که منجر به شکست داعش شد، اسرائیل هنوز می تواند به منافع ایران در سوریه حمله کند در حالی که از شریک نظامی تهران یعنی روسیه خبر چندانی نیست؟ البته این سوال می تواند حالت عکس نیز داشته باشد به این دلیل که ایران نیز به منافع اسرائیل حمله می کند با این تفاوت که در آن حوزه، روسیه حضور سرزمینی ندارد و اسرائیل بیرون از حوزه نفوذ روس ها، از سوی ایران، مورد انتقام واقع می شود. در هر صورت در خصوص پرسش بالا چند نگاه وجود دارد: 1. درست است که بین ایران و روسیه در زمان حضور داعش و بحران سوریه «مشارکت نظامی» شکل گرفت تا دولت سوریه از بحران خارج شود، اما این به معنای آن نیست که سیاست دو کشور لزوما در دوره سوریه بعد از داعش نیز همسان باشد... 2. روس ها در پی آن هستند که نفوذ بیشتری در سوریه داشته باشند در حالی که حضور قدرتمند ایران در این حوزه می تواند برای روسیه دردسر ساز باشد. بنابراین قدرت ایران، باید در سوریه محدود شود. 3. روسیه سعی دارد از طریق اسرائیل، از افزایش قدرت و حضور ایران، حزب الله و دیگر گروهای نزدیک به ایران جلوگیری کند یا اینکه دست‌کم آنها را به تعادل برساند. 4. مقامات اسرائیل نیز در پی این هستند که روسیه از قدرت نفوذ ایران در سوریه بکاهد تا میزان آسیب‌پذیری آنها کمتر شود. اما یک مسئله بسیار مهم وجود دارد. اینکه روسیه برای نفوذ و حضور خود در خاورمیانه به ایران نیازمند است. به همین دلیل سعی دارد در برابر ایران و اسرائیل از «سیاست توازن» استفاده کند تا بین این دو تعادل رویکردی در منطقه ایجاد کند. مسکو در حال حاضر هم در مواردی خواهان کمک‌رسانی ایران، برای باز شدن دروازه های کوچک تری برای حضور در خود دیگر کشورهای منطقه است. ایران به دلیل موقعیت ژئوکالچر و همچنین داشتن نیروهای تاثیرگذار در کشورهای منطقه از این موقعیت برخوردار است، همانطور که دروازه خاورمیانه را به‌روی روسیه باز کرد، می تواند درهای دیگری را نیز در دیگر کشورهای منطقه به رویش بگشاید... بخش سوم مجموعه «روسیه، خاورمیانه، ایران و اسرائیل» را در قسمت دیگری تقدیم شما خواهیم کرد... نقدها، نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید. درود و تشکر توئیتر: reza.hojjat اینستاگرام: reza.hojjat reza.hojjat.shamami فیس بوک: reza.hojat.shamami یوتیوب: reza.hojjat

• #قانون_و_سیاست
• #ایران
• #روسیه
• #خاورمیانه
• #امریکا
• #رضا_حجت