در برابر لحظه حال - سخنرانی ابراهیم توفیق در همایش علوم اجتماعی و دانشگاه - ۱۳۹۵

ویدیویی که در اینجا شاهدش هستیم، سخنرانی ابراهیم توفیق در همایش علوم اجتماعی و دانشگاه است. همایشی که در اردیبهشت ۹۵ برگزار شد و مقصود فراستخواه، یوسف اباذری و ابراهیم توفیق در آن به سخنرانی پرداختند. در آن همایش، توفیق نظراتی متفاوت و حتی گاه مخالف نسبت به دو سخنران دیگر داشت. او سخنش را اینگونه آغاز کرد گذشته از اين اتحاديه كه برخی از آدم‌هايش را می‌شناسم، به‌وجودآمدن يك انجمن علمی دانشجويی اين حس را در من به وجود می‌آورد كه نهادهايی هست كه اين ظرفيت را دارد که نظام دانش را به مسئله بدل كند، من فكر می‌كنم اين مسئله‌ای بنيادين است. ما اغلب از بيرون به نظام دانش نزديك می‌شويم و ديگر آن وقت فقط نظام دانش نيست و علوم اجتماعی مسئله است و همواره می‌ترسيم كه عده‌ای علوم اجتماعی را می‌زنند و در اين موضع می‌افتيم كه از آن دفاع كنيم. من از اين موضع خوشم نمی‌آيد و برايم جذاب نيست، اگرچه خودم هم ممكن است گاهی اين دفاع را انجام دهم. او در ادامه گفت بحث دكتر اباذری بحث مرا از اين حيث گسيخته و مرا متوجه امری می‌كند که برای بحث من مركزی است. ايشان اسم نيچه را می‌آورد و می‌گويد جرات كنيم به فاجعه نگاه كنيم. اين جمله بنيادينی است. مركز بحث من نيز اين است. همانطور كه از عنوان بحث من «نظام دانش اجتماعی و مساله نقد» بر می‌آيد، نكته من اين است كه اتفاقا چون چنين جراتی تاكنون نبوده است، در نتيجه ما نقد جدی نداشته‌ايم و نقدهايمان بيشتر افشاگرانه هستند تا اينكه واقعا جرات نگاه‌كردن به فاجعه باشند. جرات نگاه‌كردن به فاجعه، به نقد افشاگرانه نمی‌انجامد، بلكه به نقد تبارشناختی مي‌انجامد. ابراهیم توفیق همچنین بر این مسئله تأکید کرد که باید از بازی دفاع از جامعه‌شناسی و حمله به آن بیرون بیاییم. اگر قصد اين است كه در فاجعه نگاه کنيم، يعنی آنچه در زندگي روزمره رخ می‌دهد، سوال تعيين‌كننده اين است كه چرا چنين چيزي ممكن شد؟ سرنوشت و سرشتش اين نبود كه اين طور بشود كه امروز شده است و ممكن بود چيزهاي ديگري شود. اما وقتي هست، ضروری است كه به نحو ضرورت به آن نگاه كنم. چيزهايی به نوعی كنار هم نشستند كه آن را به ضرورت بدل كردند. اما وقتي ضروري شد، اعمال چيزهايی را ممكن و بسياری چيزهای ديگر را ناممكن ميكند. از جمله اينكه شما از كجا ايستاده‌ايد و نقد می‌كنيد؟

• #فرهنگ_و_هنر
• #ابراهیم_توفیق
• #نظام_آموزش
• #دانشگاه