مراسم تشییع جنازه / خاکسپاری سنج و دمام 09125033474

مراسم سنج و دمام مجالس تشییع جنازه خاکسپاری و بدرقه میت گاهی با گروه سنج و دمام برگزار میشود. بسیاری از اهالی شهرهای جنوبی کشور این مراسم را اجرا میکنند. در گذشته ها برای جمع‌آوری عزادار و سینه زن بعد از ذکر و روضه و زیارتنامه قبل از مراسم سنج و دمام اجرا می شده‌است. در هنگام نواختن سنج و دمام در روحیه شنونده حس عجیبی ایجاد می‌شود. ‌طوری‌که احساس می‌کند که می‌تواند یک تنه به لشکر بزند و با هر زورگویی به نبرد بپردازدهر محله تعدادی دمام داشته که در مراسمعزاداری به کار بسته می‌شده است. هر گروه یا بر دمام شامل هفت عدد دمام، هشت عدد سنج و یک عدد بوق بوده‌است.سنج و دمام درچهار محل محله بهبهانی، شنبدی، کوتی و دهدشتی اجرا می‌شد و گاهی به منظور رقابت با یکدیگر تا یک ساعت ادامه می‌یافته است .مراسم سنج دمام در زمان رضا شاه ممنوع بوده هر چند دوباره آزاد شد ریتم دمام در هنگام راه رفتن و هنگام ایستادن متفاوت بود مثلاً هنگام ایستادن اشکون زن تک چوب می‌زد و هنگام حرکت به اصطلاح سه چوب نکته قابل ذکر اینکه دمام دارای ریتم‌ متفاوتی است و این ریتم‌ها متناسب با اشکون تغییر می‌کنه علی خسروی پیرمرد کویشنبدی می‌گفت: من درجوانی بیست نمونه غمبر می‌زدم و با اینکه کاراصلی غمبر با دست چپ می‌باشد تمام شنوندها را جذب خود می‌کردم. واقعیت این است که اشکونزن با نگاه به دست غمبرزن و شنیدن ریتم قادر به شکستن متناسب با ریتم بوده‌است فرجی نوازنده صاحبسبک اشکون می‌گفت من مجموع دمام‌ها و خصوصاً غمبر را زمان اشکون زدن از نظر می‌گذراند و متناسب با ریتم و حال و هوای آن اشکون می‌زدم اما غمبر همانطور که گفته شد ریتم‌های متفاوتی دارداز آن جمله تک چوب که پس از نواختن هر چوببر روی پوست عیناً دست چپ پاسخ دست راست را می‌دهد شایان ذکر است که اصطلاح تک چوب در خصوص غمبر با آنچه در مورد اشکون با همین نام ذکر کردیم دارای معنای متفاوتی است. شب بیست و هشتم ماه صفربه معنای دو گروه دمام به راه می‌افتادند. البته باید گفت که مواردی بیش از دو بر نیز بوده‌است ولی آنچه بیشتر مورد تأکید است وجود دو بر دمام است و این عمل که در پایان ماه صفر و بعد از دو ماه عزاداری و از طرفی به علت احترام انجام می‌شود با دو بر کامل و مجزا از دو سو یعنی در کل چهارده دمام، شانزده سنج و یک بوق که نقش رهبری را ما بین دو بر ایفا می‌کند همراهی می‌شود. در محله بهبهانی یک بر دمام مقیم اختصاص می‌یافت، در این شب بخصوص سیاهان تا یک ساعت دمام می‌زدند و در تمام این مدت دمام را به کس دیگری نمی‌دادند. (در بوشهر رسم است که نوازندگان پس از مدتی نوازندگی جای خود را با افراد جدیدی که تمایل به نوازندگی دارند می‌دهند) حال آنکه در سایر روزها دمام به دست سایر افراد محل نیز می‌افتاد در این بین گاهی به سر دسته دمامی‌ها شال (که اهمیت آن به باور مردم باز می‌گردد) می‌دادند مردم باور داشتند که شال خلعتی است که از طرف برای آن عزادار فرستاده شده البته مردم نیز در هنگام شال دادن پول هدیه می‌کردند. می‌گویند مرحوم آمبومون (عمو بمان -بمان جان باباحاجی) که سیاه‌پوست بوده (و سردسته دمامیهای محله بهبهانی) زمانی که گرم نواختن اشکون می‌شد چیزی را نیز زمزمه می‌کرد. جعفر بردک نیا اعتقاد داشت که او وردی را با لهجه سومالیایی با ریتم تلفیق می‌نمود. در راس یک بر دمام، دمام اشکون قرار دارد، کار این دمام شکستن ریتمی می‌باشد که توسط سایر دمام‌ها ایجاد شده‌است قابل ذکر است که در حال حاض نوازندگان صاحب سبکی وجود دارند که این ساز را با حال وهوای خود می‌زنند. در واقع بهترین نوازنده این ساز کسی است، که بهتر بداهه بنوازد و ارتباط بهتری با سایر سازها و مستمعین ایجاد کند. در قدیم بودند کسانی چون عامبومون که ساده اشکون می‌زدند ولی در اشکون زدن هنوز هم آوازه آن‌ها باقی است. بعد از اشکون دو دمام غمبر که دارای ریتم متفاوتی با سایر دمامها هستند قرار می‌گیرند. بعضی از افراد قدیمی غمبر را همبار تلفظ می‌کنند، همبار در زبان محلی به معنای ملایم و آرام است (همبار =هموار) و از آنجا که نوازنده غمبر نسبت به اشکون ملایمتر می‌نوازد و در واقع زیر صدای دمام است از این رو بعید نیست کلمه غمبر را از همبار گرفته باشند. بعد از دو دمام غمبر اصلی سایر دمام‌ها دو به دو روبروی هم قرار می‌گیرند، سنج‌ها نیز بیشتر در دو سر بر واقع می‌شوند. تنهاسازی که آزادانه حرکت می‌کند بوق است این ساز گاهی چندین متر از سایر سازهای گروه فاصله می‌گیرد. خصوصاً در ابتدای دمام، نوازنده بوق در آستانه مسجد است و اوست که سایر نوازندگان را از پایان زیارتنامه با سیهه‌ای که از سازش برمی خیزد مطلع می‌سازد، و دقیقاً در همین لحظه‌است که نوازنده دمام اشکون با ضرباتی شروع مراسم را به سایر سازها اعلام می‌کند.

• #موسیقی
• #مراسم_تشییع_جنازه_سنج_و_دمام
• #مراسم_خاکسپاری_سنج_و_دمام
• #مراسم_تشییع_جنازه_خاکسپاری_بسنج_و_دمام