شرح خطبه های 63 و 64 نهج البلاغه | جلسه دوم | استاد مجاهدی

در خطبه 63، امیراللمؤمنین علی علیه السلام مردم را از فتنه و فريب دنيا بر حذر مى دارد (و از ناپايدارى آن خبر مى دهد). __________________ متن خطبه 63 نهج البلاغه: أَلَا إِنَّ الدُّنْيَا دَارٌ لَا يُسْلَمُ مِنْهَا إِلَّا فِيهَا وَ لَا يُنْجَى بِشَيْءٍ كَانَ لَهَا؛ ابْتُلِيَ النَّاسُ بِهَا فِتْنَةً، فَمَا أَخَذُوهُ مِنْهَا لَهَا أُخْرِجُوا مِنْهُ وَ حُوسِبُوا عَلَيْهِ وَ مَا أَخَذُوهُ مِنْهَا لِغَيْرِهَا قَدِمُوا عَلَيْهِ وَ أَقَامُوا فِيهِ؛ فَإِنَّهَا عِنْدَ ذَوِي الْعُقُولِ كَفَيْءِ الظِّلِّ، بَيْنَا تَرَاهُ سَابِغاً حَتَّى قَلَصَ وَ زَائِداً حَتَّى نَقَصَ. _____________________ ترجمه خطبه 63 نهج البلاغه: روش برخورد با دنيا: آگاه باشيد دنيا خانه اى است كه كسى در آن ايمنى ندارد جز آنكه به جمع آورى توشه آخرت پردازد و از كارهاى دنيايى كسى نجات نمى يابد. مردم به وسيله دنيا آزمايش مى شوند، پس هر چيزى از دنيا را براى دنيا به دست آورند از كفشان بيرون مى رود، و بر آن محاسبه خواهند شد، و آنچه را در دنيا براى آخرت تهيّه كردند به آن خواهند رسيد، و با آن خواهند ماند، دنيا در نظر خردمندان چونان سايه اى است كه هنوز گسترش نيافته، كوتاه مى گردد، و هنوز فزونى نيافته كاهش مى يابد. ________________ خطبه 63 در يك نگاه: اين خطبه همان گونه كه از عنوان آن برمى آيد، هشدارى است به همگان در مورد فتنه دنيا؛ امام عليه السلام در اين خطبه به دو مطلب مهم اشاره مى كند: نخست اينكه دنيا مى تواند مايه نجات و يا مايه بدبختى انسانها گردد و اين در حقيقت، بستگى به تفاوت ديدگاههايى دارد كه درباره دنيا مطرح است. اگر دنيا هدف باشد و مال و ثروت و مقام و زرق و برقش، محبوب و مطلوب نهايى گردد، بى شك اين دنيا مذموم است و مايه حسرت و اندوه؛ و اگر به عنوان وسيله به آن نگاه شود و مزرعه اى براى جهان آخرت گردد و ابزارى جهت نيل به ارزش هاى والاى انسانى شود، ممدوح است و مايه افتخار و مباهات! مطلب ديگرى كه امام عليه السلام در اين خطبه به آن اشاره فرموده است، زوال و ناپايدارى دنيا است، همانند سايه درختى كه انسان چند لحظه اى براى استراحت انتخاب مى كند ولى چيزى نمى گذرد كه سايه جا به جا مى شود و محل خود را به آفتاب سوزان مى دهد. ___________________ ___________________ متن خطبه 64 نهج البلاغه فَاتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ وَ بَادِرُوا آجَالَكُمْ بِأَعْمَالِكُمْ وَ ابْتَاعُوا مَا يَبْقَى لَكُمْ بِمَا يَزُولُ عَنْكُمْ وَ تَرَحَّلُوا فَقَدْ جُدَّ بِكُمْ وَ اسْتَعِدُّوا لِلْمَوْتِ فَقَدْ أَظَلَّكُمْ، وَ كُونُوا قَوْماً صِيحَ بِهِمْ فَانْتَبَهُوا وَ عَلِمُوا أَنَّ الدُّنْيَا لَيْسَتْ لَهُمْ بِدَارٍ فَاسْتَبْدَلُوا، فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ يَخْلُقْكُمْ عَبَثاً وَ لَمْ يَتْرُكْكُمْ سُدًى. ____________________ ترجمه خطبه 64 نهج البلاغه: از نافرمانى خدا بپرهيزيد اى بندگان خدا! و با اَعمال نيکِ خود، بر مرگتان پيشى گيريد و به وسيله چيزى که از دست شما مى رود، چيزى را که براى شما جاودان مى ماند خريدارى کنيد. از اين منزلگاهِ دنيا، کوچ کنيد که به شدّت براى کوچ دادن شما اقدام شده است و آماده مرگ باشيد که بر شما سايه افکنده است و از کسانى باشيد که آنها را بانگ زدند و بيدار شدند و دانستند که دنيا سراى ابدى آنان نيست، لذا آن را با سراى آخرت مبادله کردند; اينها همه به خاطر آن است که خداى سبحان شما را بيهوده نيافريده و بى هدف رها نکرده است! ________________ خطبه 64 در يك نگاه: در اين خطبه- همانند خطبه گذشته- باز سخن درباره ناپايدارى دنيا و زهد در آن است و امام عليه السلام مردم را به آمادگى براى گام نهادن به جهانِ ديگر فرا مى خواند. در بخش ديگرى از اين خطبه، كوتاهىِ دنيا را چنين ترسيم مى فرمايد: «ميان شما و بهشت و دوزخ تنها مرگ فاصله است، مرگى كه با گذشتن لحظه ها و ساعت ها فرا مى رسد، و گردش روز و شب انسانها را به آن نزديك مى سازد.» در بخش ديگرى مردم را به توبه و بازگشت به سوى خدا تشويق مى كند و هشدار مى دهد كه از مرگ غافل نشوند و آرزوهاى دور و دراز، در دل نپرورانند چرا كه غفلت از مرگ و فريفته شدن به آرزوهاى طولانى آدمى را از كار آخرت باز مى دارد؛ ناگهان مرگ او فرا مى رسد در حالى كه غرق گناه است و توان دل كندن از دنيا را ندارد!

• #مذهبی
• #شرح_خطبه_های_63_و_64_نه
• #روش_برخورد_با_دنیا
• #تجارت_دنیای_فانی_برای_ز
• #مدرسه_معارف_علامه_طباطب
• #استاد_مجاهدی