إن ربك لبالمرصاد (44)

سوره فجر: أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بعادٍ «6» إِرَمَ ذاتِ الْعِماد «7» الَّتِی لَمْ یُخْلَقْ مِثْلُها فِی الْبلاد «8» وَ ثَمُودَ الَّذینَ جابُوا الصَّخْرَ بالْواد «9» وَ فِرْعَوْنَ ذی الْأَوْتاد «10» الَّذینَ طَغَوْا فِی الْبلاد «11» فَأَکْثَرُوا فِیهَا الْفَسادَ «12» فَصَبَّ عَلَیْهِمْ رَبُّکَ سَوْطَ عَذابٍ «13» إِنَّ رَبَّکَ لَبالْمِرْصاد «14»«6» آیا ندیدی که پروردگارت با قوم عاد چه کرد؟ «7» (همان قوم) ارم، (شهری) که دارای بناهای ستون دار بود. «8» (بناهایی) که مانندش در دیگر شهرها ساخته نشده بود. «9» و با قوم ثمود که در وادی خود تخته سنگها را (برای ساختن خانه) می‌بریدند. «10» و با فرعون، صاحب قدرت و سپاه عظیم. «11» آنها که در شهرها طغیانگری کردند. «12» و در آن، فساد و تباهی افزودند. «13» پس پروردگارت تازیانه عذاب بر آنان فرود آورد. «14» همانا پروردگارت در کمین‌گاه است. أَ لَمْ تَرَ اين خطاب به محمّد صلّى اللّه عليه و آله يا عامّ است و اين خود قرينه ى جواب قسم است و تقدير آيه چنين است: «لنهلكنّ الّذين أفسدوا فى الأرض أ لم تر»، يعنى، ما فسادكاران، در زمين را هلاك مى كنيم، آيا تو اى پيامبر نديدى كه: كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعادٍ چگونه پروردگارت با قوم عاد رفتار كرد؟ لفظ «عاد» اسم قوم هود است كه به نام پدرانشان ناميده شده اند و دو عاد وجود داشته است، عاد اوّل و عاد دوّم. و قول خداى تعالى: إِرَمَ بر وزن «عنب» نام ديگر عاد يا نام جدّ عاد، يا اسم سام بن نوح است، زيرا كه عاد فرزند عوص، فرزند آدم، فرزند سام، فرزند نوح بود و قوم هود اولاد عاد بودند كه بنام جدّ و پدرشان ناميده شده اند يا اسم قبيله ى هود است. و بعضى گفته اند: نام قبيله اى از قوم هود است كه پادشاه در ميان آنان بود و بعضى آن را نام شهرى دانسته اند و بعضى گفته اند: آن دمشق است. و بعضى آن را شهر اسكندريّه دانسته اند و بعضى گفته اند: اسم بهشت شدّاد است. به هر تقدير لفظ «إرم» بدل از «عاد» است، يا بدل كلّ از كلّ، يا بدل اشتمال:، چون اگر اسم شهر باشد اگر مقصود اهل آن شهر است بدل كلّ از كلّ مى شود و اگر منظور خود شهر باشد بدل اشتمال مى شود. ذاتِ الْعِمادِ لفظ «العماد» با كسره به معناى شجاعات لشگر و بناهاى بلند و ستون، خيمه و خرگاه مى باشد و اهل عماد، يعنى، اهل خيمه و چادر و بعضى گفته اند: خداوند آنان را از آن جهت ذات العماد ناميد كه آنان اهل چادر و خيمه بودند و براى چراندن حيواناتشان سيّار بودند و بعضى گفته اند: به معناى صاحب قدرت و شدّت مى باشد يا اهل قصرهاى بلند بودند، يا شجاعات قوى در آنجا بودند. الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُها فِي الْبِلادِ كه مانند آن در هيچ سرزمينى نبود. وَ ثَمُودَ الَّذِينَ جابُوا الصَّخْرَ و قوم ثمود كه سنگ را شكافتند و قطعه قطعه كردند تا با آن خانه ها بسازند. بِالْوادِ در وادى القرى. وَ فِرْعَوْنَ ذِي الْأَوْتادِ در سورهى صلّى اللّه عليه و آله بيان ذو الأوتاد بودن فرعون گذشت. مخالفین خود را با میخ به زمین می دوخت یا اهرام مصر را بنا کرد همچون کوه و به منزله میخ های زمین به شمار آمده اند و الجبال اوتادا الَّذِينَ طَغَوْا فِي الْبِلادِ فَأَكْثَرُوا فِيهَا الْفَسادَ فَصَبَّ عَلَيْهِمْ رَبُّكَ سَوْطَ عَذابٍ سوط به معناى مخلوط كردن است و آن اين است كه دو چيز را در ظرف خود مخلوط كنى و سپس آن را با دستت بزنى تا مخلوط شوند و به معناى تازيانه، نصيب، شدّت و زدن با تازيانه نيز آمده است. و استعمال لفظ «صبت» به معناى ريختن عذاب، جهت اشعار به كثرت عذاب است. إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ مرصاد، راه يا جايى است كه از آنجا مراقب دشمن مى شوند و معناى آيه اين است كه خداى تعالى در جايى است كه تمام افعال و اقوال و احوال بندگان را مراقب است و چيزى از او فوت نمى شود و طبق عمل آنها جزاى آنان را مى دهد. و از امام صادق عليه السّلام آمده است: مرصاد پلى است بر صراط كه اگر بندهاى از بنده ديگر مظلمه اى به گردن داشته باشد از آنجا ردّ نمى شود.

• #مذهبی
• #ظلم
• #ظالمین_و_ستمگران
• #قوم_عاد
• #قوم_ثمود
• #قوم_بنی_اسرائیل