مستند جشن مهرگان جشن مهر
444 بار بازدید -
4 سال پیش
-
مهرگان یا جشن مهر یکی از مراسم و جشنهای
مهرگان یا جشن مهر یکی از مراسم و جشنهای ایران بوده که با اعتدال پائیزی پیوند داشته و در روزهای آغازین فصل پاییز برگزار میشده است.این جشن چندین روز طول می کشیده است. در خراسان در سده های گذشته این جشن را با نام جشن سر میزو یا جشن سر برج میزان برگزار می کرده اند.معیار سنجش نخستین این جشن همان زمان برابری شب و روز یا اعتدال پائیزی بوده است اما در طول زمان بر اساس معیارها و ابزارهای سنجش زمان در مکان های مختلف زمان جشن تغییراتی داشته است بطوریکه امروزه نزد زرتشتیان ایران 10 مهر و تا مهر روز از ماه مهر برگزار میشود. درمیان مردم خراسان جنوبی اول مهر یا سر میزو و در بین لرها روز ۷ مهر ماه برگزار میشود. .[۱] این جشن در جوامع ایرانی خارج از ایران نیز برگزار میشود.
ما خواهانیم که پشتیبان کشور تو باشیم
ما نمیخواهیم از کشور تو جدا شویم
نمیخواهیم از خانه خود جدا شویم
مباد جز این ای مهر نیرومند![۳]
«
»
اوستا، مهر یشت، بند ۷۵
بنیاد و ریشه واژه مهر به واژه مشترک هند و ایرانی miθra برمی گردد. این واژه در اوستا به صورت miθra «ایزد میترا» به کار رفتهاست. .[۴]
مهر یا میترا در زبان فارسی به معنای «فروغ، روشنایی، دوستی، پیوستگی، پیوند و محبت» است و ضد دروغ، دروغ گویی، پیمانشکنی و نامهربانی کردن است. با توجه به بند ۱۱۶ مهر یشت:
... مهر میان دو برادر نود و میان پدر و پسر صد درجهاست و میان پیروان ده هزار درجهاست.[۵]
بسیاری واژه مهر را «عشق، دوستی» معنا میکنند نه «پیمان و قرارداد» زیرا آنچه که میان روابط خانوادگی معنا دارد «عشق، دوستی» است و نه «پیمان و قرارداد». مهر به معنای فروغ و روشنایی و خورشید نیز به کار رفتهاست، در نخستین سدهٔ میلادی میترائیسم در سراسر روم گسترش یافت و نقش نگارههای برجامانده تأکیدی از گسترش این آیین دارد.[۶] برخی از این نگارهای به جا مانده نوشتهای دارند با عنوان «sol invictus» به معنای «خورشید همواره پیروز». این نوشته به معنی دیگری از مهر یا میترا، «خورشید» تاکید میکند.[۴]
پیشتر مهرگان با نام بغ یادی، بگ یادی (bāgayādi) به کار میرفتهاست، بر این اساس برخی بخش نخست این نام را baga- «بغ، خدا» و بخش دوم را yāda- «ستایش» و در کل به معنی «خدایان ستایش» میدانند. میترا در میان ایرانیان با لقب «بغ» بیان شده، به همین جهت احتمال اینکه منظور از «بغ» در بخش نخست واژه همان «میترا» و احتمال اینکه بخش دوم صورت صرف شدهٔ از yad به معنی «جشن» باشد در مجموع میتوان آن را «جشن بغ»، «جشن میترا» یا «جشن مهر» ترجمه کرد[۴]هاشم رضی ایرانشناس و مترجم ایرانی واژه «گان» را پسوندی میداند برابر با معنی جشن؛ بنابراین میتوان این جشن را «جشن مهر» یا «مهرگان» نامید.[۷] ولی این گفته برخلاف ادبیات کلاسیک فارسی است که در آن بیشتر شاعران از رودکی، پدر شعر فارسی تا دیگران عبارت «جشن مهرگان» را به کار بردهاند.
4 سال پیش
در تاریخ 1399/10/23 منتشر شده
است.
444
بـار بازدید شده